Wilde bloemen zijn een zo belangrijk van ons landschap en bieden een rijke bron van leven voor talloze insecten, vogels en andere dieren.
Toch zijn ze de afgelopen decennia vrijwel uit ons ‘straatbeeld‘ verdwenen. Dit heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit en het evenwicht in de natuur.
Wat veroorzaakt deze achteruitgang, en hoe kunnen we wilde bloemen helpen om hun plek in Nederland terug te krijgen?
De verdwijning van wilde bloemen
In 2018 werd er in Nederland een schokkend onderzoek uitgevoerd naar de stand van insecten. De conclusie? In de komende decennia wordt verwacht dat 40 procent van alle insectensoorten zal verdwijnen, met een jaarlijks uitstervingspercentage van ongeveer 2,5 procent.
Tegelijkertijd verdwenen ook de wilde bloemen uit het landschap. Dit is geen toeval. De intensivering van de landbouw speelt een grote rol. Akkerbouw en weilanden bieden nog slechts ruimte voor gewassen en laten weinig tot geen ruimte over voor de natuur.
Wilde bloemen, zomerbloemen en bermbloemen krijgen geen kans meer om te bloeien!
Verstedelijking en infrastructuur hebben het probleem alleen maar vergroot. Waar vroeger velden vol paarse wilde bloemen en gele wilde bloemen te zien waren, staan nu gebouwen, wegen en parkeerplaatsen. Met het verdwijnen van de bloemen verdwijnen ook insecten, vlinders en vogels. Dit verlies heeft een grote impact op de biodiversiteit.
Waarom zijn wilde bloemen zo belangrijk?
Wilde bloemen spelen een cruciale rol in de natuur. Ze zijn niet alleen mooi om te zien, maar bieden ook voedsel en leefgebied voor allerlei dieren. Insecten zoals bijen en vlinders zijn afhankelijk van bloemen voor nectar en stuifmeel. Zonder deze bloemen krijgen ze geen kans om te overleven. En zonder insecten raken ook vogels in de problemen, omdat hun belangrijkste voedselbron verdwijnt.
Zonder de kleurige bloemen, zoals de paarse wilde bloemen of gele wilde bloemen die we vroeger overal zagen, verliezen we een belangrijk deel van ons natuurlijk erfgoed. Daarnaast hebben wilde bloemen invloed op de bodemkwaliteit. Ze helpen de grond gezond te houden, wat essentieel is voor andere planten en bomen om te groeien.
Een zorgwekkende statistiek van de Vlinderstichting laat zien dat bijna 40% van de Nederlandse dagvlindersoorten in aantal afneemt. Dit verlies wordt grotendeels toegeschreven aan het verdwijnen van bloemrijke velden. Als we niet snel actie ondernemen, zullen steeds meer diersoorten deze neerwaartse spiraal volgen.
Hoe kun je wilde zomerbloemen in je eigen tuin zaaien?
Gelukkig is er een manier waarop je zelf kunt bijdragen aan het herstel van de biodiversiteit: wilde bloemen zaaien in je eigen tuin. Zelfs een kleine strook zomerbloemen kan een wereld van verschil maken voor insecten en vogels. Maar wanneer kun je het beste wilde bloemen zaaien?
Wilde bloemen zaaien doe je het liefst in het vroege voorjaar of najaar, afhankelijk van de soort. Meerjarige wilde bloemen kun je het beste in het najaar zaaien, zodat ze in het volgende voorjaar tot bloei komen. Zorg ervoor dat de grond lichtjes losgemaakt is en vrij van onkruid, en strooi daarna een wilde bloemen mix over de grond.
Naast het zaaien van veldbloemen kun je ook kiezen voor kant-en-klare zaadmengsels, die speciaal zijn samengesteld voor bijen en vlinders. Denk bijvoorbeeld aan een mix van paarse wilde bloemen, gele wilde bloemen en andere kleurrijke soorten.
Tips voor een bloeiende wilde tuin:
- Maak een aparte hoek in je tuin vrij voor zomerbloemen.
- Zorg dat ze niet onder een afdak staan maar in de zon en waar neerslag kan vallen.
- Vermijd pesticiden; ze zijn schadelijk voor insecten.
- Kies voor inheemse wilde bloemen, deze passen het beste in het Nederlandse ecosysteem.
- Maai het gras pas na de bloei, zodat de bermbloemen zaad kunnen verspreiden.
Wat zijn de gevaren als wilde bloemen verdwijnen?
Het verdwijnen van wilde bloemen heeft verstrekkende gevolgen. Als er geen veldbloemen, zomerbloemen en bermbloemen meer zijn, verdwijnen ook insecten zoals bijen en vlinders. En zonder insecten zijn er ook geen vogels. Dit domino-effect bedreigt de hele biodiversiteit. Een landschap zonder bloemen is een landschap zonder leven.
De afname van vlinderpopulaties lijkt nog niet te stoppen. Hoewel de achteruitgang in verspreiding zich historisch gezien begint te stabiliseren, blijven de populatieaantallen drastisch dalen.
Ondanks enige vertraging in de verspreidingsafname, blijft de situatie zorgwekkend en blijft het aantal vlinders in Nederland verder afnemen.
Zijn er nadelen aan wilde bloemen?
Hoewel wilde bloemen over het algemeen positief worden ontvangen, kunnen sommige mensen ze zien als “onkruid”, vooral wanneer ze zich in grasvelden of bermen verspreiden. Dit kan leiden tot ongemak, vooral in stedelijke gebieden waar een strak onderhouden omgeving de norm is. Toch wegen de voordelen van wilde bloemen ruimschoots op tegen de nadelen.
Wanneer kun je het beste wilde bermbloemen zaaien?
Een veelgestelde vraag is: wanneer kun je het beste wilde bloemen zaaien? Het antwoord hangt af van het type bloem. De meeste eenjarige veldbloemen zaaien zichzelf uit, maar als je wilt helpen, kun je ze in het voorjaar of de herfst zaaien. Voor meerjarige bloemen geldt dat je ze het beste in de herfst kunt zaaien, zodat ze in de lente tot volle bloei komen.
Een goede vuistregel is om een wilde bloemen mix te kiezen die past bij het seizoen waarin je zaait. Zo zorg je ervoor dat je tuin het hele jaar door kleur en leven biedt.
Dus, waarom hebben we wilde bloemen nodig?
Wilde bloemen zijn meer dan alleen een mooie toevoeging aan het landschap. Ze zijn van vitaal belang voor de gezondheid van ons ecosysteem. Zonder hen raken insecten, vogels en andere dieren in de problemen. Maar met een beetje hulp van ons allemaal – door wilde bloemen te zaaien in onze tuinen en bermen te laten bloeien – kunnen we deze prachtige bloemen weer een plek geven in ons landschap.